Marktoverzicht 2022: Na een minder jaar kan het verleden als leidraad dienen.

Het was een jaar met pieken en dalen voor de markten - uiteindelijk met meer dalen dan pieken. De wereld gaf de financiële markten veel te verwerken. De coronapandemie nam af maar bleef een wereldwijde zorg, net als de daaropvolgende problemen met de distributieketen die daaruit voortvloeiden. De inflatie bereikte in de VS¹ het hoogste niveau in 40 jaar en de Federal Reserve voerde een reeks renteverhogingen door om prijsstijgingen tegen te gaan, acties die vergelijkbaar waren met die van de centrale banken van andere landen. De Russische invasie van Oekraïne in februari bracht onder meer onzekerheid over politieke stabiliteit en energieprijzen. Een tussentijdse Amerikaanse verkiezing verschoof meer macht naar de Republikeinen, maar gaf de Democraten een sterkere positie dan sommigen hadden verwacht. Tegen deze achtergrond daalden de aandelen- en obligatiemarkten het afgelopen jaar, ondanks verschillende rally’s.

Inflatie stond het hele jaar centraal. In de eurozone bereikte de jaarlijkse inflatie in 2022 meer dan 10%, het hoogste niveau in decennia.² Evenzo maakten consumenten in de VS de hoogste prijsstijgingen in vier decennia mee en verhoogde de Fed de rente, in een poging de inflatie terug te dringen van meer dan 9% naar de langetermijndoelstelling van 2%. De prijsstijgingen vertoonden in het najaar tekenen van een piek, waarbij de inflatie in de VS in november afnam tot 7,1%, hoewel dit een verlichting is ten opzichte van de hoogtepunten over meerdere decennia, zou dit voor de centrale banken tot ver in 2023 een punt van zorg kunnen blijven. Problemen met de distributieketen in verband met de pandemie en de Russische oorlog in Oekraïne werden ook minder, terwijl de voedsel- en brandstofkosten daalden.

In lokale valuta gemeten daalde de S&P 500 Index³ in september naar het laagste punt in twee jaar; op een gegeven moment had de index 50% van zijn rally na de pandemie weer ingeleverd. Na de forse daling in het eerste halfjaar, aangevoerd door technologieaandelen, veerden de beurzen weer wat op. Dit vond plaats toen de politieke situatie in de VS duidelijker werd en beleggers voorsorteerden op de vooruitzichten van kleinere renteverhogingen door de Fed naarmate de inflatie afkoelde. Ondanks de rally daalde de S&P 500 dit jaar gemeten in lokale valuta met 18,1%, het slechtste jaarrendement sinds de financiële crisis in 2008. De appreciatie van de Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro kwam echter ten goede aan ongedekte euro-investeerders. In EUR uitgedrukt daalde de S&P 500 met 12,7%.

Evenzo eindigden de wereldwijde aandelenmarkten met hun grootste verliezen sinds de financiële crisis. Wereldwijde aandelen, zoals gemeten door de MSCI All Country World Index,⁴ daalden met 13,0% uitgedrukt in EUR (zie Figuur 1). Aandelen uit ontwikkelde markten, zoals vertegenwoordigd door de MSCI World Index, verloren 12,8%, terwijl opkomende markten zelfs nog verder daalden, met een verlies van de MSCI Emerging Markets Index van 14,9%.

Terwijl de markten als geheel daalden, waren waardeaandelen een lichtpunt voor beleggers. Waardeaandelen hanteren koersen die relatief lager zijn ten opzichte van een maatstaf zoals de boekwaarde van een bedrijf en deze aandelen presteerden beter dan duurdere groeiaandelen, met de grootste marge sinds 2000 aan het einde van de aanvankelijke dotcom-rage: In EUR gemeten verloor de MSCI All Country World Value Index 1,5% ten opzichte van een verlies van 23,9% voor de MSCI All Country World Growth Index. Die recente ommekeer heeft beleggers beloond die gedisciplineerd bleven na een driejarige waardedaling, die eindigde in juni 2020. Sindsdien heeft de waarde de groei met 10,3 procentpunten op jaarbasis verslagen. Small cap aandelen hielden stand ten opzichte van large cap aandelen. In EUR gemeten daalde de MSCI All Country World Small Cap Index met 13,3% versus een verlies van 13,0% voor de MSCI All Country World Index. Historisch gezien hebben small cap aandelen beter gepresteerd dan large cap aandelen.⁵

Sommigen beschouwen obligaties misschien als een veilige haven voor beleggers, omdat ze verwachten dat obligaties in waarde zullen stijgen als aandelen dalen. Dit was echter niet het geval in 2022. De gelijktijdige daling van aandelen en obligaties was relatief zeldzaam. In EUR genoteerde obligaties behaalden met een verlies van 17,2% hun slechtste rendement in decennia, terwijl in USD genoteerde obligaties bij een constante wisselkoers 13,0% verloren, een tweede jaarverlies op rij.⁶ De laatste keer dat beleggers achtereenvolgende verliezen zagen, was eind jaren vijftig. De Amerikaanse rentecurve, die het verschil in rendement tussen langlopende en kortlopende obligaties in kaart brengt, werd aan het einde van het jaar omgekeerd. Het tienjarig rendement kwam net onder de 3,9% uit, terwijl het tweejarig rendement net boven de 4,4%⁷ eindigde als gevolg van de hogere kortetermijnrente.

Hogere rentetarieven kunnen op korte termijn pijn veroorzaken als de obligatiekoersen dalen, maar ze kunnen op lange termijn gunstig zijn en nieuwe kansen bieden voor beleggers in obligaties. Sommige beleggers aarzelen misschien om te profiteren van hogere opbrengsten, omdat ze zich wellicht zorgen maken over de potentie van nog hogere opbrengsten die in het verschiet liggen. Ze kunnen zelfs overwegen hun obligatieblootstelling te verminderen. Maar als de rendementen blijven stijgen, kunnen beleggers die op zoek zijn naar hogere verwachte rendementen er toch beter aan doen om de looptijd van hun obligatie allocatie aan te houden. Stijgende rendementen hebben op verschillende manieren invloed op obligatieportefeuilles. Portefeuilles met een langere looptijd kunnen een grotere onmiddellijke waardedaling ondergaan dan portefeuilles met een kortere looptijd wanneer de rendementen stijgen. Maar hogere rendementen kunnen leiden tot hogere verwachte rendementen. Evenzo kunnen beleggers die de aandelenkoersen hebben zien dalen, in de verleiding komen om te verkopen. Maar lagere aandelenkoersen kunnen wijzen op hogere verwachte rendementen.⁸

Als de marktdaling van 2022 beleggers iets heeft geleerd, is het dat wat omhoog gaat ook weer omlaag kan komen. Enkele van de meest gehypte beleggingen van de afgelopen twee jaar deden precies dat. Cryptovaluta⁹ en FAANG¹⁰-aandelen werden allen hard geraakt, toen de bitcoin onder de $17.000 zakte, wat 75% lager is dan het record van $68.000 in november 2011.¹¹ Zoals beleggers inmiddels hebben geleerd, kan cryptovaluta extreem volatiel zijn. Van een afstand bezien lijkt bitcoin sinds zijn bestaan een gestage opmars te hebben doorgemaakt. Er waren echter grote dalingen: Sinds 2017 daalde de bitcoin op drie momenten met meer dan 50%, inclusief het verlies dat aanhield tot in 2022.

De FAANG-aandelen lieten ook grote dalingen zien in 2022 (zie Figuur 2). De groep met techaandelen verloor tezamen $3,2 biljoen aan marktwaarde - men zou kunnen zeggen dat de markt ont-FAANGed werd. Meta Platforms (het moederbedrijf van Facebook), Amazon, Apple, Netflix en Alphabet (het moederbedrijf van Google), bleven allen achter ten opzichte van de totale Amerikaanse markt. Specifiek leden Facebook en Netflix de grootste verliezen. Zonder wisselkoerseffecten presteerde deze groep techaandelen meer dan 20 procentpunten¹² minder dan de Russell 3000 index.¹³ De ineenstorting kwam vlak na een geweldig decennium: de FAANG-aandelen rendeerden tussen 2012 en 2021 met 28% per jaar.

Die ommekeer herinnert beleggers eraan dat ze voorzichtig moeten zijn met het aannemen dat rendementen uit het verleden zich voortzetten. Zelfs als een bedrijf met een track record van sterke aandelenrendementen over het algemeen succesvol blijft, vertaalt zich dat misschien niet in spectaculaire toekomstige rendementen. Uitmuntendheid is waar beleggers misschien nu op rekenen en niet bovengemiddelde marktrendementen. Dit punt wordt bevestigd door terug te kijken naar aandelen terwijl ze uitgroeiden tot een van de top 10 grootste aandelen, gemeten naar marktkapitalisatie. Gemiddeld bleven hun prestaties binnen een paar jaar na het betreden van de Top 10 achter bij de prestaties van de bredere markt.

Met zowel obligaties als aandelen die in de loop van het jaar daalden, hadden de portefeuilles bestaande uit 60% traditionele aandelen en 40% obligaties het moeilijk om veel steun te bieden in beide categorieën, waardoor sommigen het nut van deze aanpak in twijfel trokken. De Amerikaanse markt kan ons een waardevol perspectief geven op deze vraag, aangezien deze de langste ononderbroken dataset biedt. Hoewel 2022 voor veel obligatie-indices het slechtste jaar in de geschiedenis was, konden de prestaties van de 60/40¹⁴ portefeuille de top vijf van piek-tot-dal ‘drawdown’ in bijna een eeuw aan gegevens niet doorbreken. De drawdown die op het dieptepunt 19% bereikte, was pijnlijk, maar het is slechts tweederde van de 30% piek-tot-dal drawdown¹⁵ die beleggers doormaakten in de bijzonder moeilijke periode van 2007 tot 2009. En de portefeuille herstelde zich laat in het jaar waardoor de daling over 2022 uitkwam op 11%.

Tijdens onrustige markten is het vooral belangrijk voor beleggers om zich niet alleen te concentreren op waar het rendement reeds is behaald, maar ook op waar het naartoe zou kunnen gaan. Als we kijken naar de prestaties van een 60/40-portefeuille na een daling van 10% of meer, zijn de rendementen gemeten sinds 1926 gemiddeld genomen sterk in de daaropvolgende perioden van één, drie en vijf jaar (zie Figuur 3).

Er is geen manier om te weten waar de markten naartoe gaan en het kan moeilijk zijn om je een opleving voor te stellen wanneer de prijzen zijn gedaald of wanneer er consternatie is over de richting van de economie. Maar de geschiedenis pleit voor discipline en geduld. Met de omgekeerde rentecurve zeggen sommige economen dat een recessie onvermijdelijk is, als die niet al is begonnen. Maar de geschiedenis leert dat gedurende de twee jaar die volgen op het begin van een recessie, aandelen gemiddeld genomen een track record van positieve prestaties hebben. Dit is een belangrijke les over de toekomstgerichte aard van markten en benadrukt hoe de huidige prijzen de collectieve verwachtingen van de marktdeelnemers voor de toekomst weerspiegelen. Evenzo waren de rendementen op Amerikaanse aandelen na scherpe dalingen gemiddeld genomen positief over periodes van één, drie, en vijf jaar.

Een terugblik op de recente geschiedenis pleit ervoor om vast te houden aan een plan. De markten stellen beleggers in staat om op de langere termijn te profiteren van sterke stijgingen na  sterke dalingen. Degenen die hun aandelenbezit tijdens de dotcom-crash aan het begin van deze eeuw verkochten, zouden niet in staat zijn geweest om te profiteren van het aandelenherstel dat uiteindelijk volgde. Evenzo zouden degenen die vroeg in de financiële crisis van 2008-2009 of in maart 2020, toen de angst voor COVID-19 zich verspreidde, van een plan afzagen, niet hebben geprofiteerd van de daaropvolgende rally’s. Als we kijken naar waarderingen die in sommige gevallen ver boven hun hoogtepunt liggen, is het nuttig om de geschiedenis in gedachten te houden bij het ingaan van 2023.

Deze informatie is bedoeld voor educatieve doeleinden en mag niet worden beschouwd als een aanbeveling om een bepaald aandeel te kopen of te verkopen. Aandelen op naam kunnen worden aangehouden op rekeningen die worden beheerd door Dimensional.